Stary Kornin Św. Archanioła Michała
Historia parafii św. archanioła Michała w Starym Korninie
Parafia w Starym Korninie powstała w 1631 roku, na co wskazuje napis na istniejącym do dziś kamieniu o wybudowaniu pierwszej świątyni przy bramie głównej: „Sozdan siej chram roku 1631”. Według legendy, w XVII w., niedaleko wsi Stary Kornin, jej mieszkańcom ukazała się na topoli postać Matki Bożej. Po tym wydarzeniu przeniesiono wieś w miejsce objawienia i wybudowano tam pierwszą świątynię. Budowę tej cerkwi rozpoczęto 7 listopada 1630 r., a ukończono 25 sierpnia 1631 r. i nadano jej wezwanie św. archanioła Michała i św. Anny. Cerkiew miała podwójne wezwanie i z tego faktu możemy wyciągnąć wniosek, że były w niej dwa ołtarze. Została wybudowana dzięki ofiarności parafian na ziemi, którą przekazał paroch Simon Simonowicz.
Dzięki pracy i ofiarności ojca Simona Simonowicza oraz parafian powstała parafia, w skład której weszły wsie: Kornin, Witułtowo, Stok, Popławskie, Koryciszcza, Morze, Mochnate i Jahodnik.
Parafia w Starym Korninie nie była długo prawosławną. Już z 1639 r. pochodzi przesłanka o przywileju Kazimierza Mikołaja Sapiehy, który nadając kornińskiemu proboszczowi ziemię, postawił warunek przyjęcia przez niego unii.
W 1709 r. miało miejsce wydarzenie, które zmieniło charakter parafii. Pojawiła się ikona Matki Bożej, od której miało miejsce wiele cudów. Do Kornina zaczęły napływać rzesze pielgrzymów. Istniejąca cerkiew była zbyt mała, by pomieścić takie tłumy, dlatego proboszcz Jan Simonowicz przystąpił do jej rozbudowy. Mimo tej modernizacji cerkiew okazała się zbyt zniszczona, dlatego 26 maja 1724 r. przystąpiono do budowy nowej (na tym samym miejscu). Jej fundatorem został Jan Klemens Branicki. Pozostając pod pierwotnym wezwaniem św. Anny, nowa cerkiew otrzymała wezwanie św. archanioła Michała. W 1727 r. odbyła się wizytacja, która tak opisuje jeszcze niedokończoną cerkiew: „...drewniana, niby obok z starą stojąca na Wschód Zimowy in formom krzyża. Machina Wielka z kaplicami Zakrystyami y z Skarbcem ze Srzodkiem okrągłym dość wyniosłym. Kopuła wielka z krzyżem nie dołączona po czterech Rogach Kopułki Małe. Na jednej krzyż na drugiej imię Jezus na trzeciej imię Maria wielkiej wspaniałości”. Przeniesiono tu ze starej świątyni ołtarz ufundowany w 1715 r., w którym umieszczono cudowną ikonę Matki Bożej. Ołtarz ten zachował się do dziś. Stoi za ikonostasem głównej cerkwi. Pięć lat później pojawiły się w świątyni królewskie wrota. Są wypełnione liśćmi akantu, oplatającymi owalne medaliony. Obecnie znajdują się one w cerkwi pod wezwaniem św. Anny, wybudowanej w 1892 roku.
Od 1720 r. rozpoczęła się intensywna latynizacja życia religijnego. Z cerkwi coraz częściej zaczęły znikać elementy charakterystyczne dla prawosławia. Tak było również w cerkwi kornińskiej. Obok antyminsu, żertwiennika, królewskich wrót pojawiły się rzymskie ornaty, cyborium. Liczba nowych utensyliów wzrastała. W 1728 r. postawiono w cerkwi św. archanioła Michała „portatel kamienia czerwonego”. W świątyni pojawiła się monstrancja, a w 1758 r. organy. W miejsce ikonostasu ustawiono osiem ołtarzy bocznych z trzema antyminsami i dwoma portatelami.
Z biegiem czasu cerkiew chyliła się ku ruinie, groziła zawaleniem. Z powodu braku funduszy na nową budowę, zdecydowano się tylko na kapitalny remont. Okazało się jednak, że elementy konstrukcji są już całkowicie nieprzydatne. To zmusiło proboszcza i parafian do wybudowania nowej cerkwi w 1893 r., oczywiście pod wezwaniem św. archanioła Michała. Wileński malarz i rzeźbiarz Jegor Aleksandrowicz Mołokin wykonał ikonostas do nowo zbudowanej cerkwi. Na wielu ikonach pozostawiono imiona i nazwiska ofiarodawców. Do dziś zachowały się ikony sprowadzone na początku XX w. ze św. Góry Atos.
Jak podają teksty źródłowe, w XIX w. w Starym Korninie pojawił się kult ikony św. Anny w celu zastąpienia kultu cudownej ikony Matki Bożej. Dlaczego próbowano dokonać takiej zamiany, do dziś nie wiadomo. Tym bardziej jest to niewytłumaczalne, że cudowna ikona Matki Bożej nadal była w Korninie. W zaistniałych okolicznościach w 1892 r. wybudowano nową cerkiew (pod wezwaniem św. Anny), jako drugą świątynię parafialną. Umieszczono w niej ikonostas z kornińskiej cerkwi wzniesionej w latach 20. XVIII wieku. Z osiemnastowiecznej cerkwi zachowały się do dnia dzisiejszego: barokowy ołtarz, ikony świętych ewangelistów: Jana Teologa, Marka, Łukasza i Mateusza, Chrystusa na Krzyżu oraz liczne naczynia liturgiczne. Wraz z pojawieniem się nowej cerkwi parafia wzbogaciła się o dzwonnicę, która została wybudowana nad głównym wejściem.
Po I wojnie światowej sytuacja w Starym Korninie uległa pogorszeniu. Wraz z wielką ewakuacją ludności w głąb Rosji (bieżeństwo) zniknęła z Kornina cudowna ikona Matki Bożej. Jej kult został przerwany, tym bardziej, że ta ikona nigdy do Kornina nie powróciła. Cerkiew nie otrzymała od władz państwowych statusu parafii, a została przyłączona do parafii Dubicze Cerkiewne, zaś ziemia i wszystkie zabudowania przejął zarząd Dyrekcji Lasów Państwowych w Siedlcach. Stary Kornin dopiero po 1940 r. ponownie otrzymał status parafii.
Obecnie nabożeństwa w Starym Korninie są sprawowane w głównej cerkwi pod wezwaniem św. archanioła Michała. Mała cerkiew (jak nazywają miejscowi cerkiew św. Anny) jest wykorzystywana głównie zimą i podczas obchodów święta Zaśnięcia św. Anny. Tutaj bowiem jest sprawowana pierwsza Św. Liturgia, która rozpoczyna się o godzinie 2oo.
W parafii Stary Kornin święto ku czci św. Anny jest obchodzone dwukrotnie: 9/22 grudnia – Poczęcie przez św. Annę Przenajświętszej Bogarodzicy oraz 25 lipca/7 sierpnia – Zaśnięcie św. Anny (w cerkwi jest płaszczanica św. Anny, która jest wynoszona na środek cerkwi i składana do grobu).
Na terenie parafii jest również kaplica cmentarna św. proroka Eliasza, która znajduje się na cmentarzu we wsi Morze. Wybudowana ona została na miejscu spalonej przez wojska radzieckie cerkwi św. Tekli.
Duchowieństwo parafii w Starym Korninie (ewent. obsługujący parafię) stanowili księża: Hrehory Symonowicz (1727), Mikołaj Daniłowicz (1727), Gabriel Daniłowicz (1774), Symeon Koźmiński (1805-1839), Celestyn Bren (1838-1875), wik. Szymon Sidorski (1839-1846), wik. Józef Horaczko (1849), wik. Jan Budiłowicz (1854-1885), Jarosław Bren (1885-1908), wik. Józef Rżecki (1889-1891), wik. Jakub Kotowicz (1894-1898), Hipolit Kadłubowski (1907-1915), Piotr Skalski (1908), Nikita Tomczuk (1921-1925), Włodzimierz Cechan (1926-1927), Antoni Juszko (1927-1931), Aleksy Kozakiewicz (1931-1931), Antoni Naruszewicz (1931-1933), Grzegorz Kratiuk (1933-1936), wik. hieromn. Benedykt Tomaszewski (1934-1934), Bazyli Niekludow (1936-1946), Paweł Nikitiuk (1946-1955), Aleksy Rusinowicz (1955-1992), wik. Alim Rusinowicz (1981-1992), Grzegorz Ostaszewski (1992), Leon Anchim (1994-2001), wik. Cezary Nowicki (1993-2001), wik. Jan Awksietijuk (2001-2003). Od 2001 r. proboszczem parafii jest ks. Mikołaj Markiewicz, zaś wikariuszem od 2003 ks. Marek Drużba.
ks. Marek Drużba, fot. z archiwum parafii
Kalendarz Prawosławny 2011 r.