Hajnówka Św. Jana Chrzciciela
Historia parafii Narodzenia św. Jana Chrzciciela w Hajnówce
Parafia Narodzenia św. Jana Chrzciciela w Hajnówce została erygowana dekretem nr 55/XIV/96, wydanym w dniu 30 kwietnia 1996 r. przez Metropolitę Warszawskiego i całej Polski Bazylego. W dokumencie czytamy m.in.: „Na chwałę Jednoistotnej i Niepodzielnej Przenajświętszej Trójcy, Boga Ojca i Syna i Ducha Świętego i na dziękczynną pamiątkę szczególnej łaski dla niegdyś skromnej mieściny Hajnówki i Wiernych Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego, mieszkańców tego miasta niniejszym dekretem dokonuję podziału parafii prawosławnej Św. Trójcy w Hajnówce na trzy parafie i w kierunku południowym eryguję nową parafię prawosławną Narodzenia św. Jana Chrzciciela przy ul. Reja jako centrum”. W granicach nowej parafii znalazło się 27 ulic i zarząd cmentarza, na którym to znajduje się kaplica Wszystkich Świętych. To właśnie ona stała się zalążkiem nowej parafii, wokół której skupiało się życie duchowe od kilku lat.
Dekret śp. metropolity Bazylego wszedł w życie 1 maja 1996 r., ale przygotowania trwały już od pewnego czasu. W 1993 r. na mocy decyzji Spółdzielni Mieszkaniowej został przekazany – jeszcze wówczas na rzecz parafii Św. Trójcy – plac wraz z budynkiem zwanym czworakiem o powierzchni 1500 m² przy ul. Reja.
23 maja 1993 r. został wmurowany kamień węgielny pod budowę nowej świątyni. Uroczystościom przewodniczył metropolita Bazyli w obecności duchowieństwa hajnowskiej, wtedy jeszcze jedynej, parafii i wiernych miasta. Do pomocy ks. mitratowi Antoniemu Dziewiatowskiemu został przydzielony ks. Leonid Szeszko – ówczesny wikariusz parafii Św. Trójcy. Zadaniem ks. Leonida było przygotowanie placu pod budowę nowej cerkwi, uzyskanie pozwoleń na budowę i nadzór nad nią.
Prace stopniowo nabierały tempa. Najtrudniej było przekonać wielu hajnowian, że nowa świątynia jest potrzebna. Wszyscy bowiem w pamięci mieli jeszcze żmudny trud budowy soboru Św. Trójcy.
Wybrano projekt świątyni autorstwa dra inż. arch. Jana Kabaca. Konstruktorem cerkwi został dr inż. Mikołaj Malesza z Politechniki Białostockiej. Ogólne dane techniczne nowej Cerkwi przedstawiały się następująco:
- wysokość z kopułą i krzyżem 36,5 m,
- wysokość wewnątrz 28 m,
- długość 26 m,
- szerokość 28 m,
- kubatura 460 m³,
- ogólna powierzchnia użytkowa 520 m².
Przewidywane były dwa ołtarze w górnej części:
- główny Narodzenia św. Jana Chrzciciela,
- boczny Matki Bożej „Skoroposłusznicy”,
- dolny.
W 1995 r. powołano społeczny Komitet Budowy Cerkwi, przewodniczącym którego został Jan Suchodoła. Celem Komitetu Budowy było pozyskiwanie środków finansowych.
Z uwagi na to, że mała cerkiew cmentarna nie mogła pomieścić wiernych – równocześnie wraz z budową nowej świątyni przy ul. Reja – w latach 1995-1998 rozbudowywano również tę cerkiewkę przy wydatnej pomocy i zaangażowaniu Władysława Zina, ówczesnego starosty.
W 1995 r. w cmentarnej cerkiewce odbyło się pierwsze nocne paschalne nabożeństwo, choć stałe nabożeństwa odbywały się w każdą niedzielę od 1992 roku.
Pierwszą Św. Liturgię po powołaniu parafii w cerkwi cmentarnej, podczas święta Narodzenia św. Jana Chrzciciela 7 lipca 1998 r., odprawił Biskup Hajnowski Miron.
Wraz z powołaniem parafii prace przy budowie cerkwi nabrały tempa. Kierownikiem budowy został inż. Mikołaj Nikołajuk, a wykonawcą brygada Aleksandra Sadowskiego, przy pomocy miejscowych murarzy. Od początku budowy bardzo dużo pracy włożyli parafianie nowej parafii wraz z innymi mieszkańcami Hajnówki na tzw. czynach. To oni przychodzili do prac ziemnych, przygotowywali żerdzie na rusztowania, deski, itd. Wierni parafii w latach 1996-2002 jeździli na kolekty i zbierali ofiary na świętach parafialnych. Inną metodą pozyskiwania środków było kolędowanie. Przejechano dziesiątki, a nawet setki miejscowości w powiatach hajnowskim, bielskim, siemiatyckim, gdzie ludzie dobrej woli – prawosławni i rzymscy katolicy nie żałowali grosza. Duże zaangażowanie w tym kierunku przejawiała młodzież i dzieci kolędując na nową cerkiew.
W latach 1995-1999 ukończono stawianie murów cerkwi i pokryto dach blachą miedzianą.
Kolejnym ważnym wydarzeniem w życiu nowej parafii była data 6 czerwca 1999 r., gdy dokonano poświęcenia 5 dużych i 16 małych krzyży. W tym dniu wśród lasu rusztowań w cerkwi odbyła się pierwsza Św. Liturgia celebrowana przez Metropolitę Warszawskiego i całej Polski Sawę. Uroczystość ta zgromadziła liczne rzesze wiernych z Hajnówki i okolic, co sprawiło wielką radość duchową dla ofiarodawców i budowniczych.
W przeddzień święta patrona parafii św. Jana Chrzciciela, 7 lipca 1999 r., zostały zawieszone cztery piękne dzwony, ufundowane przez rodzinę archonta Bazylego Piwnika z Warszawy. Głos tych pięknych dzwonów wezwał parafian na świąteczne nabożeństwa.
W latach 1999-2005 trwały intensywne prace wykończeniowe wewnątrz świątyni. Tutaj oprócz starań wielu „czynowców” – parafian, dużo serca i zaangażowania włożył Michał Troc ze wsi Koryciński.
W owym okresie wykonano m.in. instalację elektryczną (firma Mikołaja Bołtromiuka z Hajnówki) tynki, wstawiono okna, drzwi wewnętrzne (wykonawca: Jan Boszko z Hajnówki), drzwi zewnętrzne (wykonawca: Aleksander Osipiuk z Hajnówki).
Wspaniałym przeżyciem duchowym było odprawienie pierwszego nabożeństwa świąt Bożego Narodzenia w nowej cerkwi. Zapachu siana położonego w całej cerkwi na ziemi (brak posadzki) i pięknego śpiewu chóru w wykonaniu pracującej w parafii od 1 lipca 1999 r. Wiryneji Kociubajło – parafianie nigdy nie zapomną.
W roku jubileuszowym 2000 trwały dalsze prace wykończeniowe. Ułożono posadzkę betonową wraz z podłogowym centralnym ogrzewaniem.
Od dnia 4 grudnia 2001 r. rozpoczęło się codzienne odprawianie nabożeństw w nowej cerkwi. Przed Nowym Rokiem 2002 (wg kalendarza juliańskiego) po raz pierwszy Św. Liturgię w nowej świątyni odprawił Biskup Hajnowski Miron. W tym też roku rozpoczęto prace przy ikonostasie z mozaiki w górnej świątyni. Jest to dzieło szczególne – niespotykane w naszej okolicy. Ikonostas został ukończony w obu nawach w 2005 roku. Projektantem i wykonawcą głównego ikonostasu jest Mikołaj Kundel z Rowna na Ukrainie.
W 2003 r. wykonano również ikonostas w dolnej cerkwi (Aleksander Tkaczenko z brygadą z Kowla na Ukrainie). W lipcu tegoż roku zawieszono piękny pozłacany żyrandol (panikadiło) wykonany w Sofrino pod Moskwą. We wrześniu tego samego roku parafię i nową świątynię odwiedził Arcybiskup Aten i całej Grecji Chrystodulos z towarzyszącymi osobami.
22 listopada 2003 r. miała miejsce szczególna uroczystość w parafii. Jego Eminencja metropolita Sawa, w asyście wielu duchownych głównie z Diecezji Warszawsko-Bielskiej, poświęcił dolny ołtarz ku czci św. męczenników Ziemi Chełmskiej i Podlaskiej. Święto na ich chwałę jest corocznie obchodzone w parafii w ostatnią niedzielę maja.
Lata 2004-2006 zapisały się jako kontynuacja dalszych prac wykończeniowych na zewnątrz i wewnątrz świątyni. W tym okresie wykonano też ogrodzenie świątyni płotem metalowym, po pozyskaniu dodatkowego terenu w kierunku południowym i zachodnim. Wiele trudu i starań na tym polu uczyniła wójt gminy Hajnówka Olga Rygorowicz. Przy jej pomocy możliwe było też oświetlenie przyległego cmentarza.
W 2006 r. rozpoczęto w parafii kolejne wielkie dzieło, przystępując do wykonania polichromii wewnątrz świątyni. Do święta parafialnego wykonano ją w części ołtarzowej, następnie w części środkowej wraz z szyją kopuły. W 2007 r. ukończono część zachodnią, ołtarz boczny i lewą część świątyni. Na dziś pozostaje do wykonania prawa część świątyni. W zależności od środków finansowych ukończenie planowane jest na 2009 lub 2010 rok. Tego wspaniałego dzieła podjęli się mistrzowie – ikonografowie z Ukrainy na czele z Włodzimierzem Teliczko z Doniecka.
Dzisiaj nasza świątynia staje się coraz bardziej piękna. Oczywiście można tu powiedzieć za słowami króla Dawida: „Nie nam, nie nam – ale Tobie Panie niech będzie chwała”, ale tego dzieła nie można byłoby zrobić bez ofiarności parafian, którzy nie szczędzili wysiłku, pracy i ofiar na nową cerkiew. Wszystkie ikony, szaty, utensylia – to ich ofiara.
Nie sposób zapomnieć i o innych płaszczyznach życia parafii. Chlubą parafii są też chóry cerkiewne: dorosłych oraz skupiający młodzież i dzieci. W parafii odprawiane są w niedzielę dwie Św. Liturgie.
Przy parafii funkcjonuje dziewczęcy chór „Woskliknowienije”, który został utworzony w 2000 r. z inicjatywy obecnego dyrygenta Wirynei Kociubajło. Uczestniczy on w nabożeństwach i świętach parafialnych, bierze udział w krajowych i międzynarodowych Festiwalach Muzyki Cerkiewnej, między innymi w Polsce, na Ukrainie, Białorusi i w Bułgarii, zdobywając nagrody i wyróżnienia.
Na dziesięciolecie parafii w 2006 r. chór wydał swoją pierwszą płytę, zaś w 2008 r. ukazała się druga płyta – z kolędami „Priszło Christowo Rożdiestwo”. W swoim repertuarze ma również muzykę folklorystyczną. Dyrygentem chóru jest Wiryneja Kociubajło – absolwentka Seminarium Duchownego w Poczajowie (wydział dyrygentury śpiewu cerkiewnego).
Parafia każdego roku organizuje piesze pielgrzymki na Św. Górę Grabarkę. W 2008 r. była to już osiemnasta pielgrzymka na to święte miejsce. Wiele pielgrzymek zorganizowano też do świętych miejsc drogich prawosławnemu sercu poza granicami naszego kraju, a więc do: Poczajowa, Żyrowic, Diwiejewa, Siergiejew Posadu, Optinoj Pustyni, Sankt Petersburga, Piuchtic, Rygi, Wilna, Kijowa, Ławry Świętogórskiej, a także na Wałaam, Krym i wiele innych.
Od wielu lat parafia przyjmuje grupę dzieci-sierot z domu dziecka w Pieczorach (przy współpracy z Bractwem Trzech Świętych Hierarchów).
Corocznie w parafii organizowana jest choinka dla dzieci oraz półkolonie – warsztaty śpiewu cerkiewnego.
Duchowieństwo parafii:
- ks. Leonid Szeszko, proboszcz od 01.05.1996 r. do dzisiaj;
- ks. prot. Jerzy Ignatowicz, wikariusz od 15.08.1999 r. do dzisiaj;
- ks. prot. Alim Rusinowicz, rezydent od 12.01.2004 r. do dzisiaj;
- ks. prot. Michał Markiewicz, wikariusz 05.01.1998 – 12.07.2002 r.;
- ks. prot. Jan Gacuta, wikariusz 12.07.2002 – 26.05.2006 r.;
- ks. Marek Wasilewski, wikariusz od 01.08.2006 r. do dzisiaj.
Diakoni:
- ks. diakon Adam Lewczuk, 18.02.1998 – 11.02.1999 r.;
- ks. diakon Paweł Siebiesiewicz, 01.09.2008 r. do dzisiaj.
Psalmiści:
- Adam Lewczuk, od 01.05.1996 – 15.02.1998 r.;
- Irena Łukaszuk, luty – czerwiec 1999 r.;
- Wiryneja Kociubajło, czerwiec 1999 do dzisiaj, a od 24.08.2007 r. jako psalmista - dyrygent.
Starostowie parafii:
- Władysław Zin, od 01.05.1996 r. do marca 1999 r.;
- Jan Szydłowski, od 21.03.1999 r. do dzisiaj.
ks. prot. Leonid Szeszko
Kalendarz Prawosławny 2010 r.